Zmiana definicji budowli i budynku w prawie podatkowym

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej przede wszystkim przewiduje zmianę definicji budowli i budynku na potrzeby prawa podatkowego. Na dzień sporządzenia niniejszej informacji tj. 19 listopada 2024 r. projekt oczekuje na II czytanie na posiedzeniu Sejmu. Planowaną datą wejścia w życie nowych przepisów jest 1 stycznia 2025 r., bowiem zgodnie z Wyrokiem Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. sygn. akt SK 14/21 (Dz.U. poz. 1313) art. 1a ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 70 z późn. zm.) tj. przepis zawierający definicję budowli traci moc obowiązującą w dniu 11 stycznia 2025 r.

Należy jednak mieć na uwadze, że z uwagi na to, że projekt nowelizacji nadal znajduje się na dość wczesnym etapie legislacyjnym, jego wejście w życie 1 stycznia 2025 r. pozostaje wątpliwe.

Głównym założeniem projektu jest wyeliminowanie bezpośrednich odesłań w definicjach do prawa budowlanego i wprowadzenie w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych definicji o charakterze autonomicznym.

Poniższa informacja ogranicza się zasadniczo do zmian jakie w przypadku przyjęcia projektu nowelizacji w obecnym kształcę nastąpią w związku ze zmianą definicji budynku i budowli na gruncie podatkowym i nie obejmuje wszystkich zmian wprowadzanych w omawianej nowelizacji.

1. ZASADNICZE ZMIANY WYNIKAJĄCE ZE ZMIANY DEFINICJI BUDOWLI I BUDYNKÓW

1. Zmiana definicji budynku

Rezygnacja z odwołania do przepisów prawa budowlanego. W zaproponowanej autonomicznej definicji budynku zawarto elementy, które w obecnym stanie prawnym, na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy – Prawo budowlane decydują o zakwalifikowaniu obiektu jako budynku, oraz dodano wymóg „wzniesienia w wyniku robót budowlanych” zamiast „wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych”, co ma wyeliminować spory interpretacyjne z uwagi na brak definicji „wyrobów budowlanych” zarówno w prawie podatkowym jak i budowlanym.

2. Zmiana definicji budowli

Rezygnacja z odwołania do przepisów prawa budowlanego. W zaproponowanej autonomicznej definicji budowli przede wszystkim przeniesiono wskazany w ustawie prawo budowlane katalog obiektów będących budowlami oraz katalog urządzeń budowlanych do załącznika nr 4, który stanowi katalog budowli. Zmiana ta ma na celu wyeliminowanie wątpliwości co do opodatkowania jako budowli urządzeń technicznych niewymienionych wprost ustawie prawo budowlane, które zapewniają możliwość użytkowania obiektu budowlanego będącego budynkiem lub budowlą w rozumieniu podatkowym.

3. Uregulowanie sposobu opodatkowania obiektów kompleksowych i niejednorodnych (zasadniczo brak zmian, a głównie uregulowanie wprost kwestii do tej pory wątpliwych) i zawarcie w katalogu budowli, pewnych obiektów, które obecnie wprost wymienione są w ustawie prawo budowlane jako urządzenia budowlane.

W przypadku obiektów, które ze względu na ich konstrukcję można uznać za obiekty kompleksowe, składające się z budynków i pozostałych obiektów, opodatkowaniu jako budowle będą podlegały poszczególne jej elementy wskazane w odpowiednich pozycjach projektowanego załącznika nr 4 do ustawy.

Obiekty znajdujące się na terenie obiektu kompleksowego jak np. wiaty na rowery, drogi, ogrodzenia, zatoka parkingowa, ciągi piesze, place postojowe, obiekty kontenerowe trwale związane z gruntem itd. (katalog w załączniku nr 4 do ustawy) będą kwalifikowane na cele podatku jako budowle. Natomiast składające się na obiekt kompleksowy obiekty spełniające przesłanki definicji budynku będą opodatkowane jako budynki i będą podlegały opodatkowaniu od powierzchni – z uwagi na pierwszeństwo kwalifikacji budynku z uwzględnieniem zawartego w definicji budynku zastrzeżenia.

Ponadto w załączniku jako budowle wskazano obiekty, które wprost wymienione w ustawie – Prawo budowlane wymieniono jako urządzenia budowlane np. przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. Zasadniczo zmiana ta nie wpływa na zmianę w opodatkowaniu, ponieważ do tej pory przepisy podatkowe w celu zdefiniowania budowli odsyłały do definicji obiektu budowlanego oraz definicji urządzenia budowlanego w prawie budowlanym. Przykładowo, do tej pory ogrodzenie było urządzeniem technicznym w rozumieniu prawa budowlanego, natomiast w prawie podatkowym na podstawie odesłania do przepisów prawa budowlanego było rozumiane jako budowla. Proponowana zmiana poprzez wprowadzenie autonomicznej definicji budowli w ustawie podatkowej, wprost wskazuje, że ogrodzenie jest budowlą w rozumieniu prawa podatkowego.

4. Zakwalifikowanie niektórych obiektów do kategorii budowli np. silosy które w obowiązującym stanie prawnym jednocześnie spełniają przesłanki do bycia budynkiem

Zmiana wprowadzona w definicji budynku poprzez wyłączenie z definicji budynku „obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach, albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność”. Rozwiązanie to ma wyeliminować wątpliwości związane z kwalifikowaniem na potrzeby ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obiektów spełniających ustawowe kryteria budynku i jednocześnie zaliczanych obecnie do budowli na gruncie ustawy – Prawa budowlanego, tj. obiektów typu: zbiorniki, silosy, elewatory lub inne zbiorniki o podobnym gospodarczo charakterze.

5. Wyjaśnienie kwestii opodatkowania budowli położonych w budynku

W uzasadnieniu do projektu omawianej nowelizacji ustawodawca wyjaśnił – z uwagi na spory interpretacyjne – że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje opodatkowanie różnych przedmiotów opodatkowania zajmujących wspólną przestrzeń. Budowle lub ich części podlegają zatem obecnie opodatkowaniu również, gdy są umiejscowione wewnątrz budynku. Umieszczenie budowli lub jej części w budynku nie oznacza, iż przedmiotem opodatkowania jest wyłącznie budynek, z pominięciem obiektu znajdującego się w jego wnętrzu. Jeżeli w budynku jest położona budowla lub jej część niestanowiąca integralnej części tego budynku, to stanowi odrębny od budynku przedmiot opodatkowania. Nowelizacji utrzymuje ten stan prawy.

DODATKOWO

6. Przesunięcie terminu na złożenie deklaracji

Możliwość złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości za rok 2025 w terminie o 31 marca 2025, po spełnieniu odpowiednich przesłanej w tym m.in. złożenia pisemnego zawiadomienia o skorzystaniu z tego uprawnienia do 31 stycznia 2025 r.

7. Zmiana stawki opodatkowania garaży w budynkach mieszkalnych

Nowelizacja wprowadza zmianę stawki dla garaży w budynkach mieszkalnych, bowiem zgodnie z projektem za część mieszkalną budynku mieszkalnego uznaje się także pomieszczenie przeznaczone do przechowywania pojazdów w tym budynku, co oznacza, że garaż w budynku mieszkalnym ma być opodatkowany stawką dla budynków mieszkalnych.

PORÓWNANIE OBECNEGO STANU PRAWNEGO Z PROPONOWANYMI ZMIANAMI

Dodatkowo, proponowane jest dodanie następujących definicji w celu uniknięcia wątpliwości co do podlegania lub niepodlegania opodatkowaniu:

2a) obiekt budowlany – budynek lub budowla, z wyłączeniem wyrobisk górniczych, a także niewielkich obiektów stanowiących:

1. a) obiekty kultu religijnego – w szczególności kapliczki, krzyże przydrożne i figury,
2. b) obiekty architektury ogrodowej – w szczególności posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki i pergole, murowane grille, oczka wodne,
3. c) obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku – w szczególności śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery oraz obiekty stanowiące wyposażenie placów zabaw dla dzieci;

2b) roboty budowlane – prace polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725, 834 i 1222)

2c) trwałe związanie z gruntem – takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć, spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu na inne miejsce;

ZAŁĄCZNIK NR 4 DO USTAWY – WYKAZ OBIEKTÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 1A UST. 1 PKT 2 LIT. A USTAWY